ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಕಾವ್ಯಲಕ್ಷಣ ಗ್ರಂಥಗಳು

Abstract

ದೇಶಭಾಷಾ ವಿದ್ವದ್ವಲಯದ ಮೇರುವಿದ್ವಾಂಸರು ಪ್ರೊ.ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ
‘ಭಾರತೀಯ ಕಾವ್ಯ ಮೀಮಾಂಸೆ’ ಎಂಬ ಮಹೋನ್ನತ ಕಾವ್ಯ-ಶಾಸ್ತ್ರ ಗ್ರಂಥದ ಮೂಲಕ ಕನ್ನಡ ದೇಶಭಾಷಾ ವಿದ್ವದ್ವಲಯದ ವಿಶ್ವಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಸಾಕಾರಗೊಳಿಸಿದ ಮೇರುವಿದ್ವಾಂಸರು ಪ್ರೊ.ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ ಅವರು. ಆಚಾರ್ಯ ಬಿ.ಎಂ.ಶ್ರೀ. ಅವರ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿ ಎಂಬಂತೆ ನಡೆದು ಜನಪ್ರಿಯ ಅಧ್ಯಾಪಕರೂ ಸಂಮೋಹಕ ಭಾಷಣಕಾರರೂ ಆಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದವರು; ಕನ್ನಡದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರದ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಬುನಾದಿಯನ್ನು ಹಾಕಿದವರು; ಆಧುನಿಕ ಕನ್ನಡ ನಿಘಂಟಿನ ರಚನೆಗಾಗಿ ತಮ್ಮ ಸಮಯ, ಶಕ್ತಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳನ್ನೂ, ವಿದ್ವತ್ತನ್ನೂ ವಿನಿಯೋಗಿಸಿದ ದಿಗ್ಗಜರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಅವರನ್ನು ಸಮಕಾಲೀನರು ಕಂಡಂತೆ ಅವರ ಬೋಧಿಸತ್ವ ಸನ್ನಿಭ ಮನೋಹರ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಎಂದೂ ಮರೆಯುವಂತಿಲ್ಲ. ಅವರ ಉನ್ನತವಾದ ಆಕೃತಿ; ತಾಮ್ರವರ್ಣದ ದೇಹಕಾಂತಿ; ಧೀರ, ಗಂಭೀರ ವೃಷಭ ಸದೃಶ ಧ್ವನಿ ಮಾಧುರ್ಯ; ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ತರುವ ಹೂನಗೆ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಂಪನ್ನ ನಡವಳಿಕೆ ಇವು ಅವರನ್ನು ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯ ವಿದ್ವಾಂಸರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದುವು.

ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಭಾಷೆಯ ಮೋಹಕ ಸುಳಿಗಾಳಿಯ ಸೆಳೆತಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿ ತತ್ತರಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಕನ್ನಡಾಭಿಮಾನದ ದುರ್ಬಲ ಧ್ವನಿಗೆ ಅಪೂರ್ವವಾದ ಹೊಸ ಕಸುವನ್ನು ಒದಗಿಸಿ, ಕನ್ನಡಿಗರ ಕನ್ನಡತನಕ್ಕೆ ಒಂದು ವೇಗವನ್ನು, ಓಘವನ್ನು ನೀಡಿದ ಕನ್ನಡದ ದಿಗ್ಗಜರಲ್ಲಿ ಮೂವರು ‘ಶ್ರೀ’ ಗಳು ಪ್ರಸಿದ್ಧರು. ತಮ್ಮ ಸತ್ವದಿಂದ, ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಿಂದ, ಪ್ರತಿಭೆಯಿಂದ, ವಿದ್ವತ್ತಿನಿಂದ ಕನ್ನಡ ನಾಡು-ನುಡಿಗಳನ್ನು ಶ್ರೀಮಂತಗೊಳಿಸಿದ ಈ ಮೂವರು ‘ಶ್ರೀ’ ಗಳಲ್ಲಿ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ ಅವರೂ ಒಬ್ಬರು. ಕನ್ನಡದ ಕಣ್ವ, ಕಣ್ಮಣಿಗಳೆಂದು ಹೆಸರಾದ ಬಿ.ಎಂ.ಶ್ರೀ ಮತ್ತು ಎಂ.ಆರ್.ಶ್ರೀ ಅವರಂತೆಯೇ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ ಅವರೂ ‘ಕನ್ನಡ ಕಳಶ’ವನ್ನು ಬೆಳಗಿದ ಕೀರ್ತಿ ಪಡೆದವರು; ನುಡಿಸಾರಥ್ಯವನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದವರು. ಶ್ರೀಮಂತವಾದ ತಮ್ಮ ಬದುಕು-ಬರಹ, ಸಿದ್ಧಿ-ಸಾಧನೆಗಳಿಂದ ಇತರರ ಬದುಕು-ಬರಹಗಳಿಗೂ, ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಪರಿಸರಕ್ಕೂ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿದವರು.

ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ ಅವರ ಪೂರ್ಣ ಹೆಸರು ತೀರ್ಥಪುರದ ನಂಜುಂಡಯ್ಯ ಶ್ರೀಕಂಠಯ್ಯ. ತುಮಕೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಚಿಕ್ಕನಾಯಕನಹಳ್ಳಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ತೀರ್ಥಪುರ ಎಂಬಲ್ಲಿ 1906ರ ನವೆಂಬರ್ 26ರಂದು ಜನಿಸಿದರು. ತಂದೆ ನಂಜುಂಡಯ್ಯ, ತಾಯಿ ಭಾಗೀರಥಮ್ಮ. ಹುಟ್ಟಿದೂರಿನಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ. 1926ರಲ್ಲಿ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀಯವರು ಬಿ.ಎ. ಪದವಿಯನ್ನು ಪ್ರಥಮ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಪಡೆದು ಪದವೀಪ್ರದಾನ ಸಮಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಆರು ಸ್ವರ್ಣ ಪದಕಗಳನ್ನೂ, ಒಂದು ಬಹುಮಾನವನ್ನೂ ನಾಲ್ವಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ ಕೈಯಿಂದ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. ಅವರ ಓದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಜ ಕಾಲೇಜಿನ ಬೋಧಕವರ್ಗದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಖ್ಯಾತಿಯ ಪ್ರೊ.ಎಂ.ಹಿರಿಯಣ್ಣ (ಸಂಸ್ಕೃತ), ಬಿ.ಎಂ.ಶ್ರೀ, ಟಿ.ಎಸ್.ವೆಂಕಣ್ಣಯ್ಯ ಮುಂತಾದವರಿದ್ದರು. ಸಿವಿಲ್ ಸರ್ವೀಸಸ್ ಪರೀಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ದರ್ಜೆಯಲ್ಲಿ ತೇರ್ಗಡೆ ಹೊಂದಿ ಕಂದಾಯ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಅಮಲ್ದಾರ್ ಹುದ್ದೆಗೆ ಸೇರಿದರಾದರೂ ಅದು ರುಚಿಸದೆ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಾಪಕ ಹುದ್ದೆಗೆ ಬಂದರು. 1929ರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಎಂ.ಎ ಪದವಿಯನ್ನೂ ಪ್ರಥಮ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಪಡೆದು ತಮ್ಮ ನೆಚ್ಚಿನ ಮಹಾರಾಜ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗ ಗಳಿಸಿದರು. ಮುಂದೆ 1931ರಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಎಂ.ಎ ಕೂಡ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಿ ಪ್ರಥಮ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿದರು.

1943ರಲ್ಲಿ ಉಪಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ದೊರೆತ ಭಡ್ತಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಬಂದಾಗ ಪ್ರೊ.ಎ.ಎನ್.ಮೂರ್ತಿರಾವ್, ಪು.ತಿ.ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ಯರ ಗೆಳೆತನ, ಮಾಸ್ತಿಯಂತಹ ಹಿರಿಯ ಲೇಖಕರ ಸಂಪರ್ಕ ಕೂಡಿ ಬಂತು. ತಮಗೆ ಆಪ್ತವಾಗಿದ್ದ ಕನ್ನಡ ನಿಘಂಟಿನ ಸಿದ್ಧತೆಯ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರೊ.ಎ.ಆರ್. ಕೃಷ್ಣಶಾಸ್ತ್ರಿಗಳಂತಹ ಮಹನೀಯರ ಜೊತೆ ದುಡಿಯತೊಡಗಿದರು. ೧೯೫೨ರಲ್ಲಿ ಧಾರವಾಡದ ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀಯವರ ಸೇವೆಯನ್ನು ಎರವಲಾಗಿ ಪಡೆಯಿತು. ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಪ್ರಥಮ ಕನ್ನಡ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋದವರು ಐದು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ತಳಹದಿಯನ್ನು ಹಾಕಿದರು. ಆಗ ಕನ್ನಡ ಎಂ.ಎ. ಓದುವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಕೊರತೆ ಇದ್ದಿತಾದರೂ - ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಶಿಷ್ಯರಾಗಿದ್ದ ಕೆಲವರು ಈಗ ಭಾಷಾ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಲೇಖಕರೂ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಪುಣೆಯ ಡೆಕ್ಕನ್ ಕಾಲೇಜಿನ ಭಾಷಾ ವಿಜ್ಞಾನ ಪೀಠದೊಡನೆ ಅವರಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಬೆಳೆಯಿತು. ಆ ಸಂಸ್ಥೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ರಜಾಕಾಲದ ಭಾಷಾಶಾಸ್ತ್ರ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಗೌರವ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ. ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾದ ಪ್ರಾಚ್ಯ ಮತ್ತು ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಭಾಷಾ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳಾಗಿದ್ದ ಡಾ.ಸುನೀತಿಕುಮಾರ್ ಚಟರ್ಜಿ, ಕ್ಯಾಲಿಫೋರ್ನಿಯ ವಿ.ವಿ.ನಿಲಯದ ಡಾ.ಎಂ.ಬಿ.ಎಮೆನೋ ಮೊದಲಾದ ವರ ಪರಿಚಯ ಸ್ನೇಹಗಳು ಅಲ್ಲಿ ದೊರೆತವು. ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಫೆಲರ್ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನದ ಗೌರವ ವೇತನದ ಮೇಲೆ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕಾಗಿ ವಿದೇಶಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಅವಕಾಶ ದೊರೆಯಿತು. ರಾಕ್ ಫೆಲರ್ ಪ್ರತಿಷ್ಟಾನದ ಗೌರವ ವೇತನದ ಮೂಲಕ ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿ ಬಂದರು. 1940ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನ ಪರಿಷತ್ತಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಕರೆದಿದ್ದ ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ ಸಭೆಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಇವರು ಭಾರತ ದೇಶದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಿಗೆ ಸೂಚಿಸಿದ ’ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ’ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಅಂಗೀಕೃತವಾಯಿತು. 1957ರಲ್ಲಿ ಕುವೆಂಪು ಅವರು ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಕುಲಪತಿಗಳಾಗಿದ್ದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಆಗಮಿಸಿದ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ ಅವರು ಮಾನಸಗಂಗೋತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಪೀಠದ ಪ್ರಥಮ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರೂ ಆದರು.

ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ. ಅವರು ರೆವಿನ್ಯೂ ಇಲಾಖೆಗೆ ಹೋಗದೆ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಬೋಧಕರಾಗದೆ, ಸಂಸ್ಕೃತ ಇಲಾಖೆಗೆ ಸೇರಿಹೋಗದೆ ಕನ್ನಡದ ಅಧ್ಯಾಪಕರಾದದ್ದಕ್ಕೆ ಅವರ ಕನ್ನಡ ಪ್ರೇಮ ಎಷ್ಟು ಕಾರಣವೋ ಬಿ.ಎಂ.ಶ್ರೀ. ಮತ್ತು ಟಿ.ಎಸ್.ಎಂಕಣ್ಣಯ್ಯನವರುಗಳು ಅಷ್ಟೇ ಕಾರಣ. ಅಥವಾ ಅವೆರಡೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕಾರಣಗಳಲ್ಲ. ಬಿ.ಎಂ.ಶ್ರೀ. ಅವರಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಿದ್ದ ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಚಾರ, ಬರವಣಿಗೆಯ ಕಾರ್ಯ, ಕನ್ನಡದ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಭೂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಸ್ತಿಭಾರ ನಿರ್ಮಾಣ ಈ ಎಲ್ಲ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ದೀಕ್ಷೆಗೊಳ್ಳುವ ತರುಣ ವಿದ್ವಾಂಸರುಗಳ ಪಡೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಕೆಲಸ -ಇವು ಹೊಸಗನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ನವೋದಯ ಯುಗವೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ. ಇದರ ಹಿನ್ನೆಲೆಗೆ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯತೆಯ ಪುನರುತ್ಥಾನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳ ಅಲೆಯ ಮೇಲೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದ ಪ್ರತಿಧ್ವನಿ ಕೇಳಿಸುತ್ತಿದ್ದಿತು. ದೇಶೀಯ ಭಾಷೆ, ಸಾಹಿತ್ಯಗಳ ಸೇವೆಗೆ ಇಳಿದವರೂ ಕೂಡ ತಮ್ಮ ಕೆಲಸ ರಾಷ್ಟ್ರ ಪುನರ್ ವೀರವ್ರತವೆಂದೇ ಭಾವಿಸುತ್ತಿದ್ದಿರಬೇಕು. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಪ್ರವೃತ್ತರಾದವರು ಅಧ್ಯಯನದ ಜೊತೆಗೆ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ತಮ್ಮ ವೇಳೆಯನ್ನು ಲೇಖನ ಬರೆಯುವುದರಲ್ಲಿ, ಭಾಷಣ ಮಾಡುವುದರಲ್ಲಿ ವಿನಿಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದ ಆರಂಭಿಸಿದ ಚಳುವಳಿ ನಿರ್ಮಾಣದ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಚ್ಯುತಿ ಒಂದು ಬಾರದಂತೆ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀಯಂಥವರು ನಿತ್ಯದ ಅಧ್ಯಾಪನ ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ಮಾಡುತ್ತ ಕನ್ನಡದ ಕೈಂಕರ್ಯವನ್ನು ನೆರವೇರಿಸಿದರು.

ವಿದ್ವಾಂಸರಾದ ಪ್ರೊ.ಎಚ್.ಜಿ.ಸಣ್ಣಗುಡ್ಡಯ್ಯ ಅವರು ದಾಖಲಿಸುವಂತೆ, ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ ಅವರನ್ನು ನೆನೆಯುವವರಿಗೆ, ಮೂರು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಅದ್ವಿತೀಯರಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಮೊದಲನೆಯದು, ಅವರು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಬರೆದು ಬಿಟ್ಟು ಹೋದ ‘ಭಾರತೀಯ ಕಾವ್ಯ ಮೀಮಾಂಸೆ’ ಎಂಬ ಉದ್ಧಾಮ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ. ‘’No Indian Language has a book that can even distantly approach Bharatiya Kavya Meemamse” ಎಂದು ಪ್ರೊ. ಡಿ.ಎಲ್.ಎನ್ ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದು ಸಮಂಜಸವಾಗಿದೆ. ಇದು ಹೊರ ಬಂದ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಇಂತಹ ಸಮಗ್ರ ಕೃತಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಇದನ್ನು ಓದಿ ಮುಗಿಸಿದಾಗ ಭಾರತೀಯ ಕಾವ್ಯ ಮೀಮಾಂಸೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ದಿಗ್ದರ್ಶನ ಮಾಡಿದ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕೃತಿಗಾಗಿ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ ಅವರಿಗೆ ಮರಣೋತ್ತರವಾಗಿ ‘ಪಂಪ’ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಎರಡನೆಯದು, ಅವರು ಕನ್ನಡ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಷಾ ವಿಜ್ಞಾನದ ಅಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಮಾಡಿದ ಪೂರ್ವ ಸಿದ್ಧತೆ ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ನಿಘಂಟಿಗೆ ನೀಡಿದ ಪರಿಶ್ರಮದ ಕಾಣಿಕೆ. ಮೂರನೆಯದು, ಅವರು ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಭಾಷಣಕಾರರಾಗಿ ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದ ಜನಾನುರಾಗ. ಜನಪ್ರಿಯತೆಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಅಂಟುವ ಪೊಳ್ಳುತನಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಡದೆ ಖ್ಯಾತರಾಗಿದ್ದವರು ಅವರು. ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅವರು ಪ್ರಾಧ್ಯ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದಾಗ ಛಂದಸ್ಸು, ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆ ಮತ್ತು ಭಾಷಾ ಶಾಸ್ತ್ರ – ಮೂರನ್ನೂ ಅವರ ಬಾಯಲ್ಲಿಯೇ ಕೇಳಬೇಕು ಎಂದು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಆಸೆ ಪಡುವಂಥ ಸ್ಥಿತಿ ಇತ್ತು. ಮೂರು ವಿಷಯಗಳಲ್ಲೂ ಅವರ ವಿದ್ವತ್ತು ಅದ್ವಿತೀಯವಾಗಿತ್ತು.

ಕನ್ನಡ, ಸಂಸ್ಕೃತ, ಇಂಗ್ಲಿಷ್, ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠ ವಿದ್ವಾಂಸರಾಗಿದ್ದ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ ಅವರು ವಿಮರ್ಶೆ, ಛಂದಸ್ಸು, ಭಾಷಾವಿಜ್ಞಾನ, ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆ-ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾನವಾದ ತಲಸ್ಪರ್ಶಿ ನೈಪುಣ್ಯಗಳಿಸಿದ್ದರು; ಜೊತೆಗೆ ಸಹಜ ಕವಿತ್ವ ಸಿದ್ಧಿಸಿತ್ತು. ಒಲುಮೆ (1932) ಹಾಗೂ ಬಿಡಿಮುತ್ತು (1970) ಎಂಬ ಸಂಕಲನಗಳು ಈ ಹೇಳಿಕೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿ. ಕಾವ್ಯಸಮೀಕ್ಷೆ (1947), ರಾಕ್ಷಸನ ಮುದ್ರಿಕೆ (1942), ನಂಟರು (1963), ಪಂಪ, ಸಮಾಲೋಕನ (1958), ನಂಬಿಯಣ್ಣನ ರಗಳೆ (1946), ಗದಾಯುದ್ಧ ಸಂಗ್ರಹ (1949), ಭಾರತೀಯ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆ (1953), ಕಾವ್ಯಾನುಭವ (1970), ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕೃತಿಗಳು-ಇಮ್ಯಾಜಿನೇಷನ್ ಇನ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಪೊಯಟಿಕ್ ಅಂಡ್ ಅದರ್ ಲಿಟರರಿ ಪೇಪರ್ಸ್‌, ಅಪ್ರಿಕೇಟ್ಸ್ ಇನ್ ಕನ್ನಡ ಸ್ಪೀಚ್ ಅಂಡ್ ಅದರ್ ಲಿಂಗ್ವಿಸ್ಟಿಕ್ ಪೇಪರ್. ಅನುವಾದ-ಇಂಡಿಯನ್ ಪೊಯಟಿಕ್ಸ್-ಈ ಮುಂತಾದ ಕೃತಿಗಳು ಇವರ ಅಗಾಧ ಬಹುಮುಖ ವಿದ್ವತ್ ಪ್ರತಿಭೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿವೆ.

‘ಒಲುಮೆ’ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ ಅವರ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಕೃತಿ. ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ರಮ್ಯ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಕಾವ್ಯದಿಂದ, ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿನ ಮುಕ್ತಕಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿ ಬಿ.ಎಂ.ಶ್ರೀ ಅವರ ‘ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಗೀತೆಗಳು’ ರಚನೆಯಿಂದ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ಹೊಂದಿ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ ಅವರು ತಾರುಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಕವಿತೆಗಳ ಸಂಕಲನ ಇದು. ಕೆ. ಎಸ್. ನರಸಿಂಹ ಸ್ವಾಮಿ ಮೊದಲಾಗಿ ಕನ್ನಡದ ಅನೇಕ ಕವಿಗಳಿಗೆ ಸ್ಪೂರ್ತಿಯ ಬಾಗಿಲನ್ನು ತೆರೆದ ಪದ್ಯಗಳು ಇದರಲ್ಲಿವೆ. ಓದಿದವರೆಲ್ಲ ಇಂಥ ಪದ್ಯಗಳು ಇನ್ನಷ್ಟು ಇರಬೇಕಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಆಸೆ ಪಡುವಂತೆ ಮಾಡಿದ ಅಪರೂಪದ ಪ್ರೇಮಗೀತೆಗಳ ಸಂಕಲನ. ‘ನಂಟರು’ ತಡವಾಗಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಪ್ರಬಂಧಗಳ ಸಂಕಲನ. ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ ಅವರು ‘ಪ್ರಬಂಧವೆನ್ನುವುದು ಮಂದಶೃತಿಯ ಭಾವಗೀತೆ’ ಎಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದರು. ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಬಂಧಗಳೆಲ್ಲ ಭಾವಗೀತೆಗಳಂತೆ ಮಿನುಗುವ ನುಡಿಚಿತ್ರಗಳಂತೆಯೇ ಇವೆ. 1970ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ‘ಬಿಡಿ ಮುತ್ತು’ ಅಮರ ಶತಕ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಸ್ಕೃತ ಸುಭಾಷಿತ ಸಂಕಲನಗಳಿಂದ ಆರಿಸಿದ 215 ಮುಕ್ತಕಗಳ ಕನ್ನಡ ಅನುವಾದ. ಇಲ್ಲಿನ ಸುಂದರ ಸುಭಾಷಿತಗಳು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀಯವರ ಒಂದು ವಿಶೇಷ ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿದೆ.

ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಪದಗಳು (೧೯೪೧) ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ ಯವರು ತಾವು ಆಯ್ದು ಸಂಪಾದಿಸಿದ ಜನಪದ ಗೀತೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳ ಪದಗಳು ಎಂದು ಕರೆದಿರುವುದು ಉಚಿತವಾಗಿದೆ. ಈ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಓದುವವರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಅ ಅಷ್ಟೊತ್ತಿ ನಿಲ್ಲುವ ವಸ್ತು ಹೆಣ್ಣಿನ ಹೃದಯ. ಕನ್ನಡ ನಾಡಿನ ಗ್ರಾಮೀಣ ಮಹಿಳೆಯ ನಲಿವು ನೋವುಗಳು, ಅವಳನ್ನು ಬಾಧಿಸಿದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಈ ತ್ರಿಪದಿಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವಸ್ರೋತವಾಗಿ ಹರಿದಿವೆ. ಗರತಿಯ ಹಾಡುಗಳೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದ್ದ ಈ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ. ಬಹುವಾಗಿ ಮೆಚ್ಚಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಅವರ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಕಾವ್ಯದ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರೇಷ್ಠವಾದ ಮಾದರಿಗಳಿಗೆ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಉದಾಹರಣೆಗಳಾಗಿ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ತಮ್ಮನ್ನು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಸಂಧಿಸಿದ್ದ ವಿದೇಶೀ ಭಾಷಾ ವಿಜ್ಞಾನಿ ಮಿತ್ರರಿಗೆ ಈ ಕೆಲವು ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಅನುವಾದಿಸಿ ಹೇಳುತ್ತ ಅವರು ಸಂತೋಷಪಟ್ಟಿದ್ದನ್ನು ಕಂಡವರಿದ್ದಾರೆ.

ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ ಅವರಿಂದ 1942ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಥಮ ಮುದ್ರಣಗೊಂಡ ‘ರಾಕ್ಷಸನ ಮುದ್ರಿಕೆ’ ವಿಶಾಖದತ್ತನ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಸಂಸ್ಕೃತ ನಾಟಕ ‘ಮುದ್ರಾರಾಕ್ಷಸ’ದ ರೂಪಾಂತರ. ಪ್ರೊ. ವೆಂಕಣ್ಣಯ್ಯನವರ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಈ ಸುಂದರ ಕೃತಿಯನ್ನು ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ತಂದರು. 1939ರಲ್ಲಿ ‘ಕನ್ನಡ ಮಾಧ್ಯಮ ವ್ಯಾಕರಣ’ವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿದರು. ಇದು ಹೊಸಗನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಅಭ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿರಲೆಂದು ಉದ್ಧೇಶಿಸಿ ರಚಿತವಾದ ಗ್ರಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ಪುಸ್ತಕ. 1941ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ‘ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳ ಪದಗಳು’ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ ಅವರು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಜನಪದ ಗೀತೆಗಳ ಭಂಡಾರವಾಗಿದೆ. 1946ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ‘ಹರಿಹರ ಕವಿಯ ನಂಬಿಯಣ್ಣ ರಗಳೆ’ ತೀನಂಶ್ರೀ ಅವರು ತಮ್ಮ ವಿದ್ವತ್ತು ಮತ್ತು ಗ್ರಂಥ ಸಂಪಾದನ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ಧಾರೆಯೆರೆದು ಸಂಪಾದಿಸಿದ ಪ್ರಾಚೀನ ಕನ್ನಡ ಕಾವ್ಯ. ‘ರನ್ನ ಕವಿಯ ಗದಾಯುದ್ಧ ಸಂಗ್ರಹಂ’ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ ಸಂಪಾದಿಸಿದ ಇನ್ನೊಂದು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಕೃತಿ. ಅವರು ರಚಿಸಿದ ‘ಪಂಪ’, ‘ಕಾವ್ಯ ಸಮೀಕ್ಷೆ’, ‘ಸಮಾಲೋಕನ’ ಮತ್ತು ಕಾವ್ಯಾನುಭವ’ ಎಂಬ ವಿಮರ್ಶಾ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪೂರ್ವಕಾಲೀನ, ಮಧ್ಯಯುಗೀನ ಹಾಗೂ ಆಧುನಿಕಯುಗಮಾನದ ಮಹತ್ವದ ಕೃತಿಗಳ ಮಾದರಿ ವಿಮರ್ಶೆಯು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.

ಕನ್ನಡ ಮಧ್ಯಮ ವ್ಯಾಕರಣ(೧೯೩೯) ಸುಮಾರು ೧೮೨ ಪುಟಗಳ ಈ ಗ್ರಂಥ ಹೊಸಗನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಅಭ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ರಚಿತವಾದ ವ್ಯಾಕರಣ ಗ್ರಂಥಗಳ ತ್ರಿವೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾದ ಪುಸ್ತಕ. (ಇನ್ನೆರಡು:ಎ.ಎನ್.ನರಸಿಂಹಯ್ಯನವರ ‘ಕನ್ನಡ ಪ್ರಥಮ ವ್ಯಾಕರಣ’;ಎಸ್.ಅಯ್.ಶಿವರಾಮಯ್ಯನವರ ‘ಕನ್ನಡ ಪ್ರೌಢ ವ್ಯಾಕರಣ’) ಇದರ ಜನಪ್ರಿಯತೆಗೆ ಕಾರಣ ಈ ಗ್ರಂಥದ ಹಿನ್ನೆಲೆಗಿದ್ದ ಭಾಷಾ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ದೃಷ್ಟಿ, ವ್ಯಾಕರಣ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಸೂತ್ರಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವಿವರಣೆಗಳು, ವಿವರಣೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಬಂದರೆ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಕ್ಲೇಶ ಕಡಮೆಯಾಗಿ ಆಸಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಾ ಹೋಗಬಹುದು ಎಂಬ ಆದರ್ಶವನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಉದಾಹರಣೆಯ ವಾಕ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಾರಸ್ಯ ವೈವಿಧ್ಯಗಳನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಂಡು ಬರೆದಂಥ ವ್ಯಾಕರಣ ಇದು. ಇದರಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಕರಣಗಳ ಪರಂಪರೆಯ ಕೆಲವು ನಿರಾಧಾರವಾದ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಧೈರ್ಯವಾಗಿ ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿ ನೂತನವಾದ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದೆ. ಹಳೆಯ ಮೈಸೂರು ಸೀಮೆಯ ನವೋದಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಯುಗದ ಕನ್ನಡ ವಿದ್ಯಾವಂತರಲ್ಲಿ ಬಹುಮಂದಿ ಓದಿರಬಹುದಾದ ವ್ಯಾಕರಣಗಳೆಂದರೆ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀಯವರ ‘ಕನ್ನಡ ಮಧ್ಯಮ ವ್ಯಾಕರಣ’ ಮತ್ತು ಹಲವು ಪರಿಷ್ಕಾರ ಪುನರ್ ಮುದ್ರಣಗಳಿಗೆ ಮುದ್ರಣಗಳಿಗೆ ಒಳಗಾದ ಬಿ.ಮಲ್ಲಪ್ಪನವರ ‘ಶಬ್ದಾದರ್ಶ’ ಮಧ್ಯಮ ವ್ಯಾಕರಣಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚೆ ರಚಿತವಾದದ್ದು.

ಹರಿಹರಕವಿಯ ನಂಬಿಯಣ್ಣನ ರಗಳೆ (೧೯೪೬): ಶ್ರೀಕಂಠಯ್ಯ ನವರು ತಮ್ಮ ವಿದ್ವತ್ತು ಮತ್ತು ಗ್ರಂಥ ಸಂಪಾದನ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಜ್ಞಾನ ಗಳನ್ನು ಧಾರೆ ಎರೆದು ಎರೆದು ಸಂಪಾದಿಸಿದ ಪ್ರಾಚೀನ ಕನ್ನಡ ಕಾವ್ಯ ಇದು. ಹರಿಹರನ ಅತ್ಯುತ್ಕೃಷ್ಟ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಇದನ್ನು ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲು ಸಂಪಾದಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಕೀರ್ತಿ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ.ಅವರದು. ಐದು ಓಲೆ ಮತ್ತು ಕಾಗದದ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಕೊಂಡು ವಿಶೇಷ ಪರಿಶ್ರಮದಿಂದ ಸಂಪಾದಿಸಿದ ಈ ಅಪರೂಪದ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ಅವರು ಪ್ರೊಟಿ.ಎಸ್.ವೆಂಕಣ್ಣಯ್ಯನವರಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವೆಂಕಣ್ಣಯ್ಯನವರು ಹರಿಹರನ ‘ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ’ಯನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಶ್ರೀಕಂಠಯ್ಯನವರೂ ಡಿ.ಎಲ್.ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್ಯರೂ ಅವರಿಗೆ ಸಹಾಯಕರಾಗಿ ದುಡಿದಿದ್ದರು.

ರನ್ನ ಕವಿಯ ಗದಾಯುದ್ಧ ಸಂಗ್ರಹಂ(೧೯೪೯): ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ. ಸಂಪಾದಿಸಿದ ಇನ್ನೊಂದು ವಿದ್ವತ್ತೂರ್ಣ ಕೃತಿ ಇದು. ೯೨ ಪುಟಗಳಷ್ಟು ಪಠ್ಯ ಭಾಗವಿರುವ ಈ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವ ಟಿಪ್ಪಣಿ ೧೧೬ಪುಟಗಳಷ್ಟು. ಈ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ಹಳಗನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಕಾವ್ಯಗಳನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವವರಿಗೆ ಒಂದು ಅನನ್ಯವಾದ ವಸ್ತು ಕೋಶವಾಗಿರುವುದಲ್ಲದೆ ಹಳೆಯ ಕಾವ್ಯಗಳಿಗೆ ಬರೆಯಬೇಕಾದ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಮಾದರಿಯೂ ಆಗಿವೆ. ೧೮೯೫ರಷ್ಟು ಹಿಂದೆ ಇಬ್ಬರು ವಿದ್ವಾಂಸರುಗಳು ಈ ಕಾವ್ಯವನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ್ದರಾದರೂ ಅದರಲ್ಲಿ ಹಲವು ಕೊರತೆಗಳಿದ್ದುವು. ಮೂಲ ಮಾತೃಕೆಗಳ ನಕಲುಗಳನ್ನು ಅಭ್ಯಸಿಸಿ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿದ್ದ ಇನ್ನೊಂದು ಪರಿಷ್ಕರಣದ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಈ ಕೃತಿ ಪೂರೈಸಿತು.

ಸಮಾಲೋಕನ (೧೯೫೮): ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ.ಯವರು ಮೊದಲಿನಿಂದ ಆಗಾಗ ಬರೆದ ಹಲವು ಬಗೆಯ ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿರುವ ಸಂಕಲನ ಇದು. ಇದರಲ್ಲಿನ ಹತ್ತು ಲೇಖನಗಳು ಭಾಷೆ, ವ್ಯಾಕರಣ ಮತ್ತು ಛಂದಸ್ಸನ್ನು ಕುರಿತಂಥವು. ಇವು ಅವರ ಶಾಸ್ತ್ರಸಾಹಿತ್ಯ ವಿಭಾಗಕ್ಕೆ ಬರಬೇಕಾದವು. ಇನ್ನುಳಿದವು ಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಬರೆದ ಲೇಖನಗಳು, ವಿಶೇಷ ಸಮಾರಂಭಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಉಪನ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಗ್ರಂಥಗಳಿಗೆ ಬರೆದ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳು ಇತ್ಯಾದಿ. ‘ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಗೀತೆಗಳು’ ಮತ್ತು ‘ಅಹಲೈ’ ಲೇಖನಗಳು ಅದೇ ಹೆಸರಿನ ಎರಡು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೊಸಗನ್ನಡ ಪುಸ್ತಕಗಳಿಗೆ ಬರೆದ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳು. ಇವು ಆ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಕುರಿತ ತಲಸ್ಪರ್ಶಿಯಾದ ಲೇಖನಗಳಾಗಿದ್ದು ಆ ಬಗೆಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಬಂದಿರುವುದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ವಿವರವಾದ ಪರಿಶೀಲನೆ ಬೇರೆಯವರಿಂದ ಇದುವರೆಗೆ ನಡೆದಿಲ್ಲ. ಇವು ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀಯವರಿಗೇ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಸಹೃದಯತೆ ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ತುಗಳ ಹದವಾದ ಮಿಶ್ರಣದಿಂದ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಕರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಲೇಖನಗಳ ಬಗೆಗೆ ಹೇಳುವು ದಾದರೆ, (ಉದಾ,. ‘ಕುದುರೆ’, ‘ಕರ್ನಾಟಕ’, ‘ಗೊಮ್ಮಟ’ ಇತ್ಯಾದಿ) ಅವು ವಿದ್ವತ್ತಿನ ನಿಷ್ಕೃಷ್ಟತೆಯೊಂದಿಗೆ ಮನೋರಂಜಕತೆಯನ್ನೂ ಪಡೆದಿವೆ. ಭಾಷೆ, ವ್ಯಾಕರಣಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀಯವರಷ್ಟು ತಿಳಿಯಾಗಿ ಹೇಳಬಲ್ಲವರು ಕನ್ನಡ ಲೇಖಕರಲ್ಲಿ ವಿರಳ.

ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆ ಹಾಗೂ ಶಾಸ್ತ್ರಸಾಹಿತ್ಯಗಳ ಅಭ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀಯವರು ಕನ್ನಡಿಗರಿಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಸಾರ್ಥಕ ಕೊಡುಗೆ ‘ಭಾರತೀಯ ಕಾವ್ಯ ಮೀಮಾಂಸೆ’ (೧೯೫೩). ಅವರ ಹೆಸರು ಈ ಗ್ರಂಥ ಮತ್ತು ಅದರ ವಿಷಯಗಳ ಜೊತೆ ಚಿರಕಾಲ ಉಳಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಿದೆ. ಇದನ್ನು ಬರೆಯಲು ಪ್ರೇರಣೆ ಕೊಟ್ಟು ನೇಮಿಸಿದವರು ಆಚಾರ್ಯ ಬಿ.ಎಂ.ಶ್ರೀ,. ಬರೆಯತೊಡಗಿದಾಗ ಜೊತೆಗೆ ನಿಂತು ನೆರವು ಕೊಟ್ಟವರು ಪ್ರೊ.ಎಂ.ಹಿರಿಯಣ್ಣನವರು. ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇದರ ರಚನೆಯ ಇಬ್ಬರು ಆಚಾರ್ಯ ಪುರುಷರಿಗೆ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀಯವರು ಕೊಟ್ಟ ಗುರುದಕ್ಷಿಣೆಯೇ ಈ ಗ್ರಂಥ ಎನ್ನಬಹುದು. ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀಯವರಿಗೆ ಈ ಗ್ರಂಥದ ಹೃದಯ ಎನ್ನಬಹುದಾದ ರಸ-ಧ್ವನಿ ತತ್ತ್ವವನ್ನು ಪಾಠ ಹೇಳಿದ್ದವರು ಪ್ರೊ.ಹಿರಿಯಣ್ಣನವರು. ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಂಡಾಗ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಪದವಿಯಿಂದ ನಿವೃತ್ತರಾಗಿದ್ದ ಹಿರಿಯಣ್ಣನವರು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಆನಂದವರ್ಧನನ ‘ಧ್ವನ್ಯಾಲೋಕ’ವನ್ನು ಪಾಠ ಮಾಡಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರಂತೆ. ಒಂದೂವರೆ ವರ್ಷ ಕಾಲದ ಈ ವಿಶೇಷ ಪಾಠದ ಅನುಭವ ಅನಿರ್ವಚನೀಯವಾಗಿದ್ದಿತೆಂದು ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ. ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಬರೆವಣಿಗೆ ಅಧ್ಯಾಯಗಳನ್ನು ಓದಿ ಪರಿಷ್ಕರಣಾ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೂ ಅವರು ನೆರವಾದರಂತೆ.

ಸುಮಾರು ೪೭೫ ಪುಟಗಳ ಈ ಗ್ರಂಥ ಭಾರತೀಯ ಕಾವ್ಯ ಲಕ್ಷಣ ಶಾಸ್ತ್ರಗ್ರಂಥಗಳ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಸಾವಿರ ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾರದಷ್ಟು ಸಮಗ್ರವಾಗಿ ಪರಿಚಯ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ತೌಲನಿಕ ಕಾವ್ಯ ಮೀಮಾಂಸಾ ಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಭರತ ಖಂಡದ ಕೊಡುಗೆ ರಸ-ಧ್ವನಿ-ಔಚಿತ್ಯ ತತ್ತ್ವಗಳು. ಇವುಗಳ ಸಾರವನ್ನು ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ಆಧುನಿಕ ಗ್ರಂಥ ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಕೊರತೆಯನ್ನು ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀಯವರ ಗ್ರಂಥ ತುಂಬಿತು. ಇದು ಹೊರಬಂದ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಕೂಡ ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಕುರಿತ ಒಂದು ಸಮಗ್ರ ಕೃತಿ ಇರಲಿಲ್ಲವೆಂಬುದು ಇಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಪರಾಮರ್ಶನ ಗ್ರಂಥಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಿಂದಲೇ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಗ್ರಂಥದ ಮನೋಹರತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿರುವ ಇನ್ನೊಂದು ವಿಶೇಷವೆಂದರೆ ಇದನ್ನು ಓದಿ ಮುಗಿಸಿದಾಗ ಭಾರತೀಯ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ಪರಿಚಯವಾದ ಅನುಭವದ ಜೊತೆಗೆ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ದಿಗ್ದರ್ಶನ ಮಾಡಿದ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಇಲ್ಲಿ ಬರುವ ಅನೇಕ ಕಾವ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳಿಗೆ ಲಕ್ಷ್ಯವಾಗಿ ಆತನಕ ಬಂದಿರುವ ಕನ್ನಡದ ಶ್ರೇಷ್ಟ ಕಾವ್ಯಗಳಿಂದ ಅನರ್ಥ್ಯವಾದ ರಸಬಿಂದುಗಳನ್ನು ಆರಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀಯವರ ಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಇದೇ ಅವರ Magnum opus ಆಗಿ ಉಳಿಯುವ ಗ್ರಂಥವೆಂದು ವಿದ್ವದ್ವಲಯ ಗುರುತಿಸಿದೆ. ಈ ಗ್ರಂಥಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಪುರಸ್ಕಾರ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀಯವರ ಜೀವಿತ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದೊರೆಯಲಿಲ್ಲ. ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ‘ಪಂಪ ಪ್ರಶಸ್ತಿ’ ಸ್ಥಾಪನೆ ಆದ ಎರಡನೆಯ ವರ್ಷದಲ್ಲೇ ‘ಭಾರತೀಯ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆ’ಗೆ ಇದು ದೊರೆಯಿತು.(ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಗ್ರಂಥ ಕುವೆಂಪು ಅವರ ‘ಶ್ರೀರಾಮಾಯಣ ದರ್ಶನಂ’) ಪ್ರಶಸ್ತಿ, ಗ್ರಂಥ ಪ್ರಕಟವಾದ ಮೂವತ್ತಾರು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ತಡವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಾಯಿತಾದರೂ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀಯವರ ಮೆಚ್ಚಿನ ಕವಿ ಪಂಪನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾದ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಅರ್ಹತೆ ಪಡೆದ ಮೊದಲ ಕನ್ನಡ ಶಾಸ್ತ್ರ ಗ್ರಂಥ ಇದು ಎಂಬ ಕಾರಣದಿಂದ ವಿಧವಾದ ಸಹಜ ನ್ಯಾಯದ ಸಮಾಧಾನವನ್ನು ತಂದಿತೆನ್ನಬಹುದು. ಕುವೆಂಪು ಅವರು ಹೇಳುವಂತೆ “ಮುಂಬರಲಿರುವ ಕನ್ನಡದ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯವಿಮರ್ಶೆಯ ಸಾಹಸಕ್ಕೆ ಶ್ರೀಮಾನ್ ಶ್ರೀಕಂಠಯ್ಯನವರು ಸುಸಮರ್ಥವೂ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕವೂ ಆಗಿರುವ ಒಂದು ಆಚಾರ್ಯಕೃತಿಯನ್ನು ಒದಗಿಸಿದ್ದಾರೆ.”

ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆ ಸಾಹಿತ್ಯಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ವಿವೇಚಿಸುವ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀಯವರು ಕನ್ನಡದಂಥ ದೇಶಭಾಷೆಯ ಪರವಾಗಿ ವಾದಿಸಬೇಕಾಗಿ ಬಂದಾಗ ತೂಕ ತಪ್ಪುವುದಿಲ್ಲ. ಸಂಸ್ಕೃತದ ಬೆಂಬಲದಿಂದ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ತುಂಬ ಸಹಾಯವಾಯಿತು. ಆದರೆ ಈ ಬೆಂಬಲವೇ ಹಳಗನ್ನಡದ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಬಂಧನವೂ ಆಯಿತೆಂಬುದನ್ನು ಕನ್ನಡ ವಿದ್ವಾಂಸರೆಲ್ಲರೂ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಸಂಸ್ಕೃತ ಆಲಂಕಾರಿಕ ಸೂತ್ರಗಳು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಸಹಜ ಗತಿಗೆ ತಡೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಿದುವು ಎನ್ನುವ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ ಅವರು, ಕನ್ನಡ ಕಾವ್ಯಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲಿ ಬಹುಭಾಗ ಚರ್ವಿತ ಚರ್ವಣವಾಯಿತು. ಯಾವ ಕಾವ್ಯದಲ್ಲೂ ಅದೇ ವರ್ಣನೆ, ಅದೇ ಕವಿಸಮಯ, ಅದೇ ಚಮತ್ಕಾರ. ಹೀಗೆ ಬರೆದರೇ ಮಹಾ ಕಾವ್ಯವಾಗುವುದೆಂದು ಕನ್ನಡ ಕವಿಗಳು ಭ್ರಮಿಸಿದರು. ಆದ್ದರಿಂದ, ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿಭೆ ಸಹಜ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೀಗಾಗಿ ನೂತನಗತಿಯಲ್ಲಿ ಉಕ್ಕುವುದಕ್ಕೆ ತೊಡಗಿದರೂ ಅದನ್ನು ಅದುಮಿ, ಪುರಾತನ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲೇ ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಸಾಗಿದರು. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಜೀವಕಳೆಯೂ ವೈವಿಧ್ಯವೂ ಉಲ್ಲಾಸವೂ ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಇರಬಹುದಾಗಿತ್ತೋ ಅಷ್ಟು ಇಲ್ಲದೆ ಹೋಯಿತು. ಆದರೆ ಕೆಲವು ಮಂದಿ ಕವಿಗಳು ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಕಟ್ಟನ್ನು ಸಡಲಿಸಿಕೊಂಡು ಆದಷ್ಟು ಸಹಜವಾಗಿ ಬರೆದರೆಂದರೆ ಅದು ಕನ್ನಡಿಗರ ಪುಣ್ಯ. ಹೀಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಾಹಿತ್ಯವು ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರಕವೂ ಪೋಷಕವೂ ಆದಂತೆಯೇ ಬಲುಮಟ್ಟಿಗೆ ಮಾರಕವೂ ಆಯಿತು ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.

ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯು ಸಂಸ್ಕೃತದ ಛಾಯೋಪಜೀವಿಯಲ್ಲ.ಅದಕ್ಕೆ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಉಂಟು, ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ ಉಂಟು. ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಲೇಖನ ಶಕ್ತಿ ಕುದುರಬೇಕಾದರೆ ಭಾಷೆಯ ಮರ್ಮವನ್ನು ತಿಳಿಯಬೇಕಾದರೆ ಕನ್ನಡವನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಲೇಬೇಕು. ಭಾಷಾಜ್ಞಾನವು ಪೂರ್ಣವಾಗಬೇಕಾದರೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಚಯವು ಚೆನ್ನಾಗಿರಬೇಕಷ್ಟೆ. ಇದು ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ಓದಿಕೊಂಡ ಮಾತ್ರದಿಂದ ಬಂದುಬಿಡುತ್ತದೆಯೆ? ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳೆಲ್ಲರೂ ಕನ್ನಡವನ್ನೇ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಕಲಿಯಬೇಕಾಗಿರುವುದು. ಸಂಸ್ಕೃತದ ಮಹತ್ವ ಎಷ್ಟೇ ಇರಲಿ, ಅದು ಕನ್ನಡದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸುವುದು ಯುಕ್ತವಲ್ಲ; ಕನ್ನಡದ ಕೆಲಸವನ್ನು ಅದು ಮಾಡಲಾರದು.ಸಂಸ್ಕೃತದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯರೆಲ್ಲರಿಗೂ ಅಪಾರವಾದ ಅಭಿಮಾನವಿದೆ. ಅದು ನಮ್ಮ ಪ್ರಾಚೀನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ನಿಧಿ. ಈ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಿ ಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೋಸ್ಕರವೇ ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ಇಷ್ಟು ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ಇಷ್ಟು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಪೋಷಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿರುವುದು. ಸಂಸ್ಕೃತವು ದಿವ್ಯಭಾಷೆ, ಆದರೆ ಅದು ಕ್ಲಿಷ್ಟಭಾಷೆ; ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಲ್ಲಿ ಬಳಕೆ ಇಲ್ಲದ ಭಾಷೆ. ಇದನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಕಲಿತು, ಆ ಮೂಲಕ ಗೀರ್ವಾಣ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಗ್ರಹಿಸತಕ್ಕವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಅತ್ಯಲ್ಪ, ಇವರೇ ಎಂ.ಎ., ಬಿ.ಎ.(ಆನರ್) ಮೊದಲಾದ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಓದತಕ್ಕವರು. ಮಿಕ್ಕವರು-ವಿದ್ಯಾವಂತರು ಕೂಡ-ಈ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಸ್ವಭಾಷೆಯ ಮೂಲಕವೋ ಇಂಗ್ಲಿಷಿನ ಮೂಲಕವೋ ಗ್ರಹಿಸಬೇಕು. ಜನಸಾಮಾನ್ಯಕ್ಕಂತೂ ಅಗತ್ಯವಾದದ್ದು ಈ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯೇ ಹೊರತು ಅದರ ಹೊದಿಕೆಯಾದ ಸಂಸ್ಕೃತ ಭಾಷೆಯಲ್ಲ. ಅದನ್ನು ಅವರು ಪಡೆಯಬೇಕಾದರೆ ದೇಶಭಾಷೆಯೊಂದೇ ಗತಿ ಎಂದು ಕನ್ನಡದ ಪರವಾಗಿ ವಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಭಾರತೀಯ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯನ್ನು ಸಂಸ್ಕೃತ ಮೂಲದ ಗ್ರಂಥಗಳಿಂದ ವಿವೇಚನೆ ನಡೆಸಿದ್ದ ತೀ.ನಂ.ಶ್ರೀ ಅವರು ಕನ್ನಡ ದೇಶಭಾಷೆಯೊಳಗಣ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ಸತ್ವವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿರುವುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಆ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿರುವ “ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಕಾವ್ಯಲಕ್ಷಣ ಗ್ರಂಥಗಳು” ಎಂಬ ಭಾಗವನ್ನು ನೋಡಬಹುದು. ಕವಿರಾಜಮಾರ್ಗದಿಂದ ಆರಂಭಿಸಿ 19ನೇ ಶತಮಾನದ ವರೆಗೆ ಕನ್ನಡ ಕಾವ್ಯಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಅನುಲಕ್ಷಿಸಿರುವ ಅನೇಕ ಗ್ರಂಥಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ವಿವೇಚನೆಗೆ ಒಳಗು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ಕನ್ನಡಪರವಾದ ಉತ್ತೇಜನವೇ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ, ಕೆಲವು ಮಂದಿ ಕನ್ನಡ ವಿದ್ವಾಂಸರಿಗಾದರೂ ಸ್ವಭಾಷೆಯ ಈ ಅರಕೆಯನ್ನು ಪೂರ್ಣಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ತೀವ್ರಾಸಕ್ತಿ ಹುಟ್ಟಿ ಕೆಲವು ಒಳ್ಳೆಯ ಲಕ್ಷಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ತಲೆತೋರಿದ್ದು ಸಮಾಧಾನದ ವಿಷಯ. ಅರ್ವಾಚೀನವಾದ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕ ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ, ನಾಟಕ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ಯಾರೊಬ್ಬರೂ ಹೇಳಿಯೇ ಇಲ್ಲವೆಂಬುದು ನಿಜ; ಧ್ವನಿಸ್ಟರೂಪವನ್ನೂ ರಸಸ್ವರೂಪವನ್ನೂ ತಳಮುಟ್ಟಿ ನಿರೂಪಿಸುವ ಪ್ರಥಮಶ್ರೇಣಿಯ ಗ್ರಂಥಗಳು ಇಲ್ಲವೆಂಬುದು ನಿಜ. ಆದರೂ ಮಿತ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿಂದ ನಾವು ಹೊರಟರ, ಭಾರತೀಯ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆಯ ತಕ್ಕಮಟ್ಟಿನ ಪರಿಚಯವನ್ನು ಕನ್ನಡದ ಲಕ್ಷಣ ಗ್ರಂಥಗಳಿಂದ ಕೇಶವಿಲ್ಲದೆ ಪಡೆಯಬಹುದು ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕನ್ನಡ ಕಾವ್ಯಮೀಮಾಂಸೆ ಕುರಿತು ಮುಂದಣ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಬೇಕಾದ ಹೆದ್ದಾರಿಯನ್ನೂ ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ.